این آیات، پرده از روی وقاحت و گستاخی برخی از اهل کتاب (به ویژه یهودیان مدینه) برمی‌دارد که در واکنش به دعوت به انفاق، به تمسخر خدا پرداختند. همچنین به پاسخ به بهانه‌جویی‌های آن‌ها و یادآوری حقیقت مرگ و آزمایش‌های دنیوی می‌پردازد.

این آیات را با ترجمه‌ای روان و زیبا و توضیحات کوتاه تقدیم می‌کنم:

🔥 جسارت به خدا، بهانه‌های اهل کتاب و حقیقت مرگ (آل عمران، آیات ۱۸۱ تا ۱۸۶)

﴿۱۸۱﴾ لَّقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ فَقِیرٌ وَنَحْنُ أَغْنِیَاءُ ۘ سَنَکْتُبُ مَا قَالُوا وَقَتْلَهُمُ الْأَنبِیَاءَ بِغَیْرِ حَقٍّ وَنَقُولُ ذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِیقِ

ترجمه: به یقین، خداوند سخن کسانی را که گفتند: «خداوند فقیر است و ما توانگریم»، شنید؛ ما آنچه را گفتند و کشتن ناحق پیامبران به دست آن‌ها را خواهیم نوشت و [در قیامت] به آنان خواهیم گفت: «عذاب آتش سوزان را بچشید.»

توضیح کوتاه: این آیه، به جسارت برخی یهودیان در برابر فرمان انفاق اشاره دارد که با تمسخر، خداوند را فقیر خواندند.

۱. ثبت اعمال: خداوند تهدید می‌کند که این گفتار کفرآمیز و جنایات تاریخی آن‌ها (قتل ناحق انبیاء) را ثبت می‌کند.

۲. مجازات: مجازات این گستاخی، عذاب آتش سوزان (عَذَابَ الْحَرِیقِ) است.

﴿۱۸۲﴾ ذَٰلِکَ بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیکُمْ وَأَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیدِ

ترجمه: این [عذاب] به خاطر کارهایی است که پیش از این با دستان خود انجام داده‌اید؛ و [بدانید که] خداوند هرگز بر بندگان ستمگر نیست.

توضیح کوتاه: تأکید بر اصل عدل الهی. مجازات آن‌ها، ستم خدا نیست، بلکه نتیجه مستقیم اعمال و گناهان خودشان است.

﴿۱۸۳﴾ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ عَهِدَ إِلَیْنَا أَلَّا نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىٰ یَأْتِیَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْکُلُهُ النَّارُ ۗ قُلْ قَدْ جَاءَکُمْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِی بِالْبَیِّنَاتِ وَبِالَّذِی قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ

ترجمه: همان کسانی که گفتند: «خداوند با ما پیمان بسته است که به هیچ رسولی ایمان نیاوریم، مگر اینکه برای ما قربانی بیاورد که آتش آن را بسوزاند.» بگو: «به یقین، پیامبرانی پیش از من، با دلایل روشن و با همان [نشانه] که شما گفتید، نزد شما آمدند؛ پس چرا اگر راست می‌گویید، آن‌ها را کشتید؟»

توضیح کوتاه: این آیه، به بهانه‌جویی یهودیان در برابر نبوت پیامبر اسلام (ص) اشاره دارد. آن‌ها نشانه‌ی ایمان به یک رسول را، آوردن قربانی آسمانی (قُرْبَانٍ تَأْکُلُهُ النَّارُ) می‌دانستند.

۱. نقض پیمان: پیامبر (ص) به آن‌ها یادآوری می‌کند که پیامبران گذشته این نشانه‌ها و معجزات (بِالْبَیِّنَاتِ) را آورده بودند، اما شما آن‌ها را کشتید.

۲. ابطال ادعا: این عمل (قتل انبیا) ثابت می‌کند که ادعای آن‌ها در مورد نشانه‌ی ایمان آوردن، دروغ است.

﴿۱۸۴﴾ فَإِن کَذَّبُوکَ فَقَدْ کُذِّبَ رُسُلٌ مِّن قَبْلِکَ جَاءُوا بِالْبَیِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْکِتَابِ الْمُنِیرِ

ترجمه: پس اگر تو را تکذیب کردند [غمگین مباش]، بدان که پیامبرانی پیش از تو نیز تکذیب شدند؛ [با اینکه] آن‌ها با دلایل روشن و کتاب‌های [آسمانی] و کتاب نوربخش آمده بودند.

توضیح کوتاه: این آیه، دلداری به پیامبر (ص) در برابر تکذیب اهل کتاب است. این تکذیب‌ها امری جدید نیست و پیامبران پیشین با وجود معجزات (بِالْبَیِّنَاتِ)، کتب مقدس (الزُّبُر) و کتاب‌های روشنگر (الْکِتَابِ الْمُنِیرِ) نیز تکذیب شده بودند.

﴿۱۸۵﴾ کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَهُ الْمَوْتِ ۗ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ ۖ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّهَ فَقَدْ فَازَ ۗ وَمَا الْحَیَاهُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ

ترجمه: هر جانداری چشنده [طعم] مرگ است؛ و به یقین، پاداش‌های شما به طور کامل در روز قیامت داده می‌شود؛ پس هر کس از آتش دور شود و وارد بهشت گردد، قطعاً رستگار شده است؛ و زندگی دنیا جز متاع فریبنده نیست.

توضیح کوتاه: این آیه، یک اصل کلی و محوری در جهان‌بینی اسلامی است.

۱. حتمیت مرگ: مرگ برای همه است.

۲. زمان پاداش: حسابرسی و پرداخت کامل پاداش‌ها (و کیفرها) در قیامت صورت می‌گیرد.

۳. معیار رستگاری: رستگاری (فوز) تنها در گرو نجات از آتش و ورود به بهشت است.

۴. ارزش دنیا: دنیا یک کالای زودگذر و فریبنده است که نباید هدف نهایی باشد.

﴿۱۸۶﴾ لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوَالِکُمْ وَأَنفُسِکُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ وَمِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذًى کَثِیرًا ۚ وَإِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَٰلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ

ترجمه: به یقین، شما در اموال و جان‌هایتان مورد آزمایش قرار خواهید گرفت؛ و قطعاً از کسانی که پیش از شما کتاب [آسمانی] به آنان داده شده و همچنین از کسانی که شرک ورزیده‌اند، آزار فراوانی خواهید شنید؛ و اگر شکیبایی کنید و پرهیزکاری نمایید، به یقین، این از کارهای اساسی و اراده‌های محکم است (عَزْمِ الْأُمُورِ).

توضیح کوتاه: این آیه، مؤمنان را برای امتحانات سخت و آزارها آماده می‌کند.

۱. انواع آزمایش: آزمایش‌ها در زمینه‌های مادی (أَمْوَالِکُمْ) و جانی (أَنفُسِکُمْ) حتمی است.

۲. آزار اهل کتاب و مشرکان: مؤمنان باید انتظار شنیدن سخنان آزاردهنده (أَذًى کَثِیرًا) از اهل کتاب و مشرکان را داشته باشند.

۳. راهکار: سلاح مؤمن در مواجهه با این سختی‌ها، صبر و استقامت همراه با تقوا است که این دو، از نشانه‌های اراده‌های قوی و محکم (عَزْمِ الْأُمُورِ) محسوب می‌شوند.