این آیات، داستان قوم بنی اسرائیل پس از حضرت موسی (ع) را روایت می‌کند؛ داستانی که به دنبال فرمان جهاد و انفاق (در آیات قبلی) آمده و نشان می‌دهد که انگیزه‌های درونی مردم چگونه بر سرنوشت آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این آیات را با ترجمه‌ای روان و زیبا و توضیحات کوتاه تقدیم می‌کنم:

👑 داستان طالوت: درخواست رهبری، آزمون و معیارهای الهی (بقره، آیات ۲۴۶ تا ۲۴۸)

﴿۲۴۶﴾ أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِن بَنِی إِسْرَائِیلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِیٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِکًا نُّقَاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَیْتُمْ إِن کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِیَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِیلًا مِّنْهُمْ ۚ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِینَ

ترجمه: آیا [ای پیامبر] به حال بزرگان بنی‌اسرائیل پس از موسی ننگریستی؟ هنگامی که به پیامبری از خودشان گفتند: «برای ما پادشاهی (مَلِکًا) برانگیز تا در راه خدا بجنگیم.» [پیامبرشان] گفت: «آیا این احتمال را می‌دهید که اگر جنگ بر شما مقرر شود، نجنگید؟» گفتند: «چگونه ممکن است در راه خدا نجنگیم، در حالی که از خانه‌هایمان و از فرزندانمان رانده شده‌ایم؟» اما هنگامی که جنگ بر آنان مقرر شد، جز اندکی از آنان، روی گرداندند. و خداوند به ستمکاران داناست.

توضیح کوتاه: این آیه، تصویری از درخواست قوم (که از ظلم و آوارگی به تنگ آمده بودند) برای جهاد تحت فرماندهی یک حاکم (ملک) است.

۱. تردید پیامبر: پیامبرشان (که طبق روایات، سموئیل بوده) از انگیزه واقعی آنان مطمئن نبود و ترس داشت که هنگام سختی پیمان بشکنند.

۲. ادعای قوم: آن‌ها با استناد به آوارگی (أُخْرِجْنَا مِن دِیَارِنَا) خود، ادعا کردند که قطعاً می‌جنگند.

۳. پیمان‌شکنی: اما هنگامی که حکم جهاد آمد، بسیاری از زیر بار مسئولیت شانه خالی کردند و تنها عده کمی باقی ماندند. این داستان، هشداری است درباره‌ی نفاق و عدم ثبات قدم در هنگام سختی‌ها.

﴿۲۴۷﴾ وَقَالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَکُمْ طَالُوتَ مَلِکًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ یَکُونُ لَهُ الْمُلْکُ عَلَیْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْکِ مِنْهُ وَلَمْ یُؤْتَ سَعَهً مِّنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَیْکُمْ وَزَادَهُ بَسْطَهً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ یُؤْتِی مُلْکَهُ مَن یَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ

ترجمه: و پیامبرشان به آنان گفت: «خداوند طالوت را برای شما به عنوان پادشاه برانگیخته است.» گفتند: «چگونه او بر ما فرمانروا باشد، در حالی که ما سزاوارتر به حکومت از او هستیم و بهره‌ی فراوانی از مال به او داده نشده است؟» [پیامبر] گفت: «خداوند او را بر شما برگزیده و به او در علم و جسم، گشایش و برتری بخشیده است. و خداوند پادشاهی خود را به هر کس بخواهد می‌دهد. و خداوند دارای وسعت [قدرت و بخشش] و داناست.»

توضیح کوتاه: این آیه، اولین آزمون اطاعت بنی اسرائیل را پس از تعیین فرماندهی نشان می‌دهد.

۱. معیار ظاهری: بنی اسرائیل به محض معرفی طالوت، بر او اعتراض کردند؛ زیرا او از خاندان‌های اشرافی نبود و ثروت زیادی (سَعَهً مِّنَ الْمَالِ) نداشت. آن‌ها معیارهای مادی و طبقاتی را برای رهبری ضروری می‌دانستند.

۲. معیار الهی: پیامبر پاسخ داد که انتخاب طالوت، از جانب خداست و معیار الهی برای رهبری، علم و توانایی جسمی (بَسْطَهً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ) است، نه ثروت و نسب خانوادگی. خداوند پادشاهی‌اش را بر اساس حکمت و اراده خود به هر کس بخواهد می‌دهد.

﴿۲۴۸﴾ وَقَالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ إِنَّ آیَهَ مُلْکِهِ أَن یَأْتِیَکُمُ التَّابُوتُ فِیهِ سَکِینَهٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَبَقِیَّهٌ مِّمَّا تَرَکَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِکَهُ ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَهً لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ

ترجمه: و پیامبرشان به آنان گفت: «نشانه‌ی پادشاهی او این است که تابوت [عهد] به سوی شما خواهد آمد؛ تابوتی که در آن آرامشی از سوی پروردگارتان و باقیمانده‌ای از آنچه خاندان موسی و خاندان هارون به جای گذاشته‌اند، وجود دارد، در حالی که فرشتگان آن را حمل می‌کنند. به راستی در این [حادثه]، نشانه‌ای [روشن] برای شماست، اگر مؤمن باشید.»

توضیح کوتاه: برای پایان دادن به اعتراضات و اثبات مشروعیت الهی طالوت، نشانه‌ای معنوی تعیین شد: بازگشت تابوت عهد.

۱. تابوت عهد: این تابوت حاوی آثار انبیا (مانند الواح شکسته و عصای موسی) بود و برای بنی اسرائیل یک نماد مقدس از آرامش معنوی و قدرت الهی (سَکِینَهٌ مِّن رَّبِّکُمْ) تلقی می‌شد.

۲. معجزه‌ی الهی: بازگشت این تابوت که ظاهراً توسط دشمنان به غارت رفته بود، با حمل فرشتگان، دلیلی قاطع بر تأیید طالوت از سوی خداوند بود. این معجزه تنها برای کسانی که قلباً ایمان دارند (إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ)، نشانه است.