ویرایش نهایی این صفحه به زودی انجام خواهد شد.

این آیات، ادامه مباحث سوره آل عمران است و به لجاجت اهل کتاب در برابر حکم حق، قاعده‌ی حاکمیت مطلق الهی (مالکیت مُلک) و نهی از دوستی با کافران می‌پردازد.

این آیات را با ترجمه‌ای روان و زیبا و توضیحات کوتاه تقدیم می‌کنم:

👑 لجاجت اهل کتاب، حاکمیت مطلق الهی و نهی از ولایت کافران (آل عمران، آیات ۲۳ تا ۲۹)

﴿۲۳﴾ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِّنَ الْکِتَابِ یُدْعَوْنَ إِلَىٰ کِتَابِ اللَّهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَتَوَلَّىٰ فَرِیقٌ مِّنْهُمْ وَهُم مُّعْرِضُونَ

ترجمه: آیا به حال کسانی که بهره‌ای از کتاب [آسمانی] به آن‌ها داده شده، ننگریستی؟ در حالی که به سوی کتاب خدا دعوت می‌شوند تا میانشان داوری کند، ولی [می‌بینی که] گروهی از آن‌ها روی برمی‌گردانند و آن‌ها اعراض‌کنندگان هستند.

توضیح کوتاه: این آیه، لجاجت عالمان یهود و نصاری (اهل کتاب) را نقد می‌کند.

۱. دعوت به حکمیت: آن‌ها که خود را پیرو کتاب آسمانی می‌دانند، حاضر نیستند حتی به همان کتاب (که غالباً دربردارنده بشارت پیامبر اسلام بوده است) یا به حکم قرآن (که تصدیق کننده اصول تورات و انجیل است) تن دهند.

۲. اعراض عمدی: روی‌گردانی آن‌ها ناشی از جهل نیست، بلکه از تکبر و اعراض عمدی است.

﴿۲۴﴾ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَیَّامًا مَّعْدُودَاتٍ ۖ وَغَرَّهُمْ فِی دِینِهِم مَّا کَانُوا یَفْتَرُونَ

ترجمه:این به خاطر آن که آنان گفتند :آتش (دوزخ) هرگز جز

چند روزی به ما نمی رسد.و این دروغی است که خودشان در دین خود ساخته اند. و همین دروغ ها آنان را فریب داده است.

توضیح کوتاه: این آیه، ریشه‌ی غرور 

و اعراض اهل کتاب را بیان می‌کند.

۱. غرور دینی: آن‌ها به خود اطمینان دروغین داده بودند که به دلیل نژاد یا دینشان، حتی اگر گناه کنند، فقط مدت کوتاهی عذاب خواهند دید.

۲. دروغ‌بافی: این باور، ناشی از افترائات و باورهای ساختگی خودشان بود که حقیقت را تحریف کرده بودند و همین دروغ‌ها باعث فریب و گمراهی آن‌ها شده است.

﴿۲۵﴾ فَکَیْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِیَوْمٍ لَّا رَیْبَ فِیهِ وَوُفِّیَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَّا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ

ترجمه: پس چگونه خواهد بود حالشان، هنگامی که آنان را برای روزی که شکی در آن نیست، گرد آوریم و به هر کسی پاداش آنچه کسب کرده، به طور کامل داده شود و بر آنان ستمی نخواهد شد؟

توضیح کوتاه: این آیه، تهدیدی جدی درباره‌ی روز قیامت (یوم لا رَیبَ فیه) است. باورهای دروغین آن‌ها در آن روز هیچ ارزشی ندارد و هر کس بر اساس کار و نیت واقعی خود (مَّا کَسَبَتْ) به طور کامل پاداش و کیفر داده می‌شود.

﴿۲۶﴾ قُلِ اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَن تَشَاءُ وَتَنزِعُ الْمُلْکَ مِمَّن تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَاءُ ۖ بِیَدِکَ الْخَیْرُ ۖ إِنَّکَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

ترجمه: بگو: «بار الها! ای مالک فرمانروایی [و پادشاهی]، تو به هر کس که بخواهی، حکومت می‌بخشی و از هر کس که بخواهی، حکومت را می‌گیری. و هر کس را بخواهی عزت می‌دهی و هر کس را بخواهی خوار می‌سازی. تمام خوبی‌ها (الْخَیْرُ) به دست توست. به یقین، تو بر هر کاری توانا هستی.»

توضیح کوتاه: این آیه، دعایی عظیم و اعتراف به قاعده‌ی حاکمیت مطلق الهی (توحید افعالی) است.

۱. مالکیت مُلک: تمام قدرت و پادشاهی (سلطنت و حاکمیت) در دست خداست و اوست که بدون هیچ محدودیتی، قدرت را می‌بخشد یا باز پس می‌گیرد.

۲. عزت و ذلت: عزت و خواری انسان‌ها نیز فقط به دست اوست.

۳. تمام خیر: تأکید بر اینکه تمام خیر (الْخَیْرُ) فقط در ید قدرت اوست، که اشاره به قدرت و حکمت مطلق (قَدِیرٌ) دارد.

﴿۲۷﴾ تُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ ۖ وَتُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَتُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ ۖ وَتَرْزُقُ مَن تَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ

ترجمه: [ای مالک مُلک!] تو شب را در روز داخل می‌کنی و روز را در شب داخل می‌کنی [و طول یکی را کم و دیگری را زیاد می‌کنی]؛ و زنده را از مرده خارج می‌سازی و مرده را از زنده خارج می‌کنی؛ و به هر کس بخواهی، بی‌حساب روزی می‌دهی.

توضیح کوتاه: این آیه، چند نمونه از قدرت بی‌نهایت الهی را بیان می‌کند.

۱. قدرت بر تغییرات کیهانی: تسلط بر نظم روز و شب و تغییر فصول (تُولِجُ…) که نمادی از قدرت بر تمام تغییرات عالم است.

۲. قدرت بر حیات: خارج کردن زنده از مرده (مانند گیاه از دانه خشک) و مرده از زنده (مانند دانه از گیاه)، که دلیلی بر قدرت خدا بر معاد و احیا است.

۳. روزی بی‌حساب: خدا بدون محدودیت و حساب و کتاب، روزی می‌دهد. این صفات نشان می‌دهد که چنین قدرتی، شایسته‌ی حکومت مطلق است.

﴿۲۸﴾ لَّا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکَافِرِینَ أَوْلِیَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِینَ ۖ وَمَن یَفْعَلْ ذَٰلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللَّهِ فِی شَیْءٍ إِلَّا أَن تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاهً ۗ وَیُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ

ترجمه: مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان، سرپرست و دوست [و ولیّ] خود بگیرند. و هر کس چنین کند، هیچ پیوندی با [ولایت و رحمت] خدا ندارد، مگر در حالتی که برای حفظ خود، از آن‌ها تقیّه کنید. و خداوند شما را از [مجازات] خود برحذر می‌دارد. و بازگشت همه به سوی خداست.

توضیح کوتاه: این آیه، حکمی مهم درباره‌ی روابط سیاسی و اجتماعی (تولّی و تبرّی) مؤمنان است.

۱. تحریم ولایت کفار: مؤمنان باید رهبری، دوستی و تکیه‌گاه خود را از میان مؤمنان انتخاب کنند، نه کافران. این ولایت نوعی وابستگی فکری، سیاسی و اجتماعی است که ایمان را تضعیف می‌کند.

۲. استثناء (تقیه): این تحریم یک استثنا دارد: تقیه (تُقَاهً). اگر جان یا مال مؤمن در خطر باشد، می‌تواند برای حفظ خود، ظاهراً با کافران مدارا کند.

۳. اخطار الهی: با وجود تخفیف تقیه، خداوند نسبت به سرپیچی از این حکم اخطار می‌دهد و یادآوری می‌کند که بازگشت نهایی به سوی اوست.

﴿۲۹﴾ قُلْ إِن تُخْفُوا مَا فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمْهُ اللَّهُ ۗ وَیَعْلَمُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

ترجمه: بگو: «اگر آنچه در سینه‌های شماست، پنهان کنید یا آشکار سازید، خداوند آن را می‌داند.» و [او] آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، می‌داند. و خداوند بر هر کاری توانا است.

توضیح کوتاه: این آیه، تأکید دوباره بر علم مطلق خدا است، به ویژه در ارتباط با ولایت کافران.

۱. علم به نیات: خدا نه تنها اعمال آشکار (ابداء) را می‌داند، بلکه از نیات پنهان در قلب (اخفا) نیز آگاه است. این هشدار برای کسانی است که ممکن است در ظاهر با کافران دوست نشوند، اما در قلبشان به آن‌ها تمایل دارند.

۲. حاکمیت کامل: علم خدا به آسمان و زمین، پشتوانه‌ی توانایی مطلق او (قَدِیرٌ) برای جزا دادن بر اساس اعمال و نیات است.