این آیات، ادامه داستان حضرت عیسی (ع) در سوره آل عمران است که به دعای حواریون، توطئه‌ی دشمنان، رفع حضرت عیسی به آسمان و در نهایت، تشبیه خلقت عیسی به آدم و دعوت به مباهله می‌پردازد.

این آیات را با ترجمه‌ای روان و زیبا و توضیحات کوتاه تقدیم می‌کنم:

🛡️ کید دشمنان، وعده نصرت و مباهله (آل عمران، آیات ۵۳ تا ۶۱)

﴿۵۳﴾ رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ

ترجمه: [حواریون گفتند:] «پروردگارا! ما به آنچه نازل کردی، ایمان آوردیم و از رسول [عیسی] پیروی کردیم، پس ما را در زمره گواهان [بر حقانیت] بنویس.»

توضیح کوتاه: این آیه، دعای حواریون پس از اعلام آمادگی برای یاری عیسی (آیه ۵۲) است. این دعا شامل سه رکن ایمان است:

۱. ایمان به وحی الهی (آمَنَّا بِمَا أَنزَلْتَ).

۲. پیروی از رسول (وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ).

۳. درخواست قرارگیری در صف گواهان (شَاهِدِینَ) بر حق و عدالت الهی.

﴿۵۴﴾ وَمَکَرُوا وَمَکَرَ اللَّهُ ۖ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ

ترجمه: و [دشمنان عیسی] مکر ورزیدند، و خداوند نیز مکر [و تدبیر] کرد؛ و خداوند بهترین تدبیرکنندگان است.

توضیح کوتاه: این آیه به توطئه‌ی یهود برای قتل حضرت عیسی (ع) اشاره دارد.

۱. مکر متقابل: دشمنان برای از بین بردن عیسی نقشه کشیدند، اما خدا نقشه‌ی آن‌ها را باطل کرد و او را نجات داد.

۲. برتری تدبیر الهی: تدبیر الهی (مکر الله)، به معنای ابطال نقشه‌های پلید دشمنان و اجرای اراده‌ی خود به روشی پنهان است که از هر نقشه‌ی انسانی بهتر و برتر است (خَیْرُ الْمَاکِرِینَ).

﴿۵۵﴾ إِذْ قَالَ اللَّهُ یَا عِیسَىٰ إِنِّی مُتَوَفِّیکَ وَرَافِعُکَ إِلَیَّ وَمُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِینَ اتَّبَعُوکَ فَوْقَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلَىٰ یَوْمِ الْقِیَامَهِ ۖ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأَحْکُمُ بَیْنَکُمْ فِیمَا کُنتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ

ترجمه: [به یاد آور] هنگامی که خداوند فرمود: «ای عیسی! من تو را [از زمین] برمی‌گیرم (مُتَوَفِّیکَ) و به سوی خود بالا می‌برم و از [تهمت‌های] کافران پاکیزه‌ات می‌سازم؛ و کسانی را که از تو پیروی کردند، تا روز قیامت برتر از کافران قرار خواهم داد. سپس بازگشت همه شما به سوی من است، و من در مورد آنچه اختلاف می‌کردید، میان شما داوری خواهم کرد.»

توضیح کوتاه: این آیه، پاسخ خدا به مکر دشمنان و سرنوشت عیسی و پیروانش را بیان می‌کند.

۱. رفع عیسی: خداوند عیسی را متوفی (به معنای گرفتن کامل روح و جسم یا انتقال او) کرده و به سوی خود بالا می‌برد (رَافِعُکَ إِلَیَّ) تا از کید دشمنان حفظ شود.

۲. نصرت پیروان: وعده داده شده که پیروان حقیقی عیسی (که شامل مسلمانان نیز می‌شود) تا قیامت بر کافران برتری خواهند داشت.

۳. حکم نهایی: داوری نهایی درباره‌ی اختلافات دینی (از جمله در مورد خود عیسی) در روز قیامت توسط خدا صورت خواهد گرفت.

﴿۵۶﴾ فَأَمَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَأُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَهِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِینَ

ترجمه: اما کسانی که کفر ورزیدند، آن‌ها را به عذابی سخت در دنیا و آخرت مجازات می‌کنم، و هیچ یاوری برای آن‌ها نخواهد بود.

توضیح کوتاه: سرنوشت دشمنان و کافران، عذاب شدید در هر دو جهان (دنیا و آخرت) و محرومیت مطلق از هرگونه یاری است.

﴿۵۷﴾ وَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ ۗ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ

ترجمه: و اما کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پس خداوند پاداش آن‌ها را به طور کامل عطا می‌کند؛ و خداوند ستمکاران را دوست ندارد.

توضیح کوتاه: سرنوشت مؤمنان، دریافت کامل پاداش و رحمت الهی است. این آیه، وعده‌ی عدالت مطلق الهی و تنفر او از ستم (لَا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ) را در قبال کفر و ظلم اهل کتاب و دشمنان عیسی تأکید می‌کند.

﴿۵۸﴾ ذَٰلِکَ نَتْلُوهُ عَلَیْکَ مِنَ الْآیَاتِ وَالذِّکْرِ الْحَکِیمِ

ترجمه: این [داستان عیسی و سرنوشت پیروانش] را به عنوان آیاتی [نشانه‌های الهی] و پندهای حکیمانه بر تو [پیامبر] می‌خوانیم.

توضیح کوتاه: این آیه، بار دیگر منشأ این داستان‌ها را وحی الهی (الْآیَاتِ وَالذِّکْرِ الْحَکِیمِ) معرفی می‌کند که هدفش هدایت و یادآوری است، نه صرفاً تاریخ‌گویی.

﴿۵۹﴾ إِنَّ مَثَلَ عِیسَىٰ عِندَ اللَّهِ کَمَثَلِ آدَمَ ۖ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ کُن فَیَکُونُ

ترجمه: به یقین، مَثَل عیسی نزد خداوند، مانند مَثَل آدم است؛ [که] او را از خاک آفرید، سپس به او گفت: «باش!» پس [موجود] شد.

توضیح کوتاه: این آیه، پاسخ نهایی به مسیحیانی است که عیسی را به دلیل تولد بدون پدر، فرزند خدا می‌دانستند.

۱. تشبیه به آدم: تولد عیسی از مریم بدون پدر، شگفت‌آورتر از خلقت آدم (ع) بدون پدر و مادر نیست.

۲. قدرت خالقیت: هر دو خلقت، ناشی از همان قدرت الهی کُنْ فَیَکُون (باش، پس می‌شود) است و هیچ‌کدام دلیلی بر الوهیت نیست.

﴿۶۰﴾ الْحَقُّ مِن رَّبِّکَ فَلَا تَکُن مِّنَ الْمُمْتَرِینَ

ترجمه: حق [تنها] از سوی پروردگار توست؛ پس هرگز از شک‌کنندگان (الْمُمْتَرِینَ) مباش.

توضیح کوتاه: پس از بیان تشبیه عیسی و آدم، به پیامبر (ص) تأکید می‌شود که این حقیقت مطلق است و نباید هیچ شکی در دل راه یابد.

﴿۶۱﴾ فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ

ترجمه: پس هر کس که پس از این علم [و بیان حقایق] باز هم درباره‌ی او [عیسی] با تو مجادله کرد، بگو: «بیایید، ما فرزندان خود را، و شما فرزندان خود را؛ ما زنان خود را، و شما زنان خود را؛ ما جان‌های خود را، و شما جان‌های خود را [فراخوانیم]؛ سپس دعا کنیم و به خدا التماس کنیم (نَبْتَهِلْ) تا لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»

توضیح کوتاه: این آیه، دعوت به مباهله (دعوت به نفرین و طلب عذاب الهی برای طرف مقابل) است و در پاسخ به مجادلات مسیحیان نجران نازل شد.

۱. دعوت به مباهله: شدیدترین نوع رویارویی که دلیلی بر ایمان مطلق به حقانیت ادعاست.

۲. مصادیق مباهله: اشاره به ابناء، نساء و انفس (جان‌ها) در مباهله، که بر اساس سنت، منظور از آن‌ها اهل بیت پیامبر (ص) بودند و نشان‌دهنده‌ی اهمیت والای این افراد نزد پیامبر است.